آبیاری بارانی با لوله کوپلینگی

امروزه با افزایش جمعیت و در پی آن، افزایش نیاز به مواد غذایی شاهد پیشرفت علوم آبیاری هستیم. با افزایش کمبود منابع آب، در راستای کاهش تلفات آب، توسعه سیستم‌های تحت فشار بسیار سریع رخ می‌دهد. استفاده از لوله‌های آلومینیومی به علت سبک بودن در آبیاری تحت فشار بارانی بسیار رایج می‌باشد. با پیشرفت صنعت و توسعه تولید مواد پلی‌اتیلن، لوله‌های پلی‌اتیلن با هزینه کم‌تر جایگزین مناسبی برای لوله‌های آلومینیومی شدند.لوله نیوفیت یا کوپلینگی نسل جدید لوله‌های پلی‌اتیلن می‌باشد که دو سر نر و ماده در طرفین لوله دارد.

به دنبال تولید لوله‌های کوپلینگی، اتصالات کوپلینگی مورد نیاز در سیستم آبیاری نیز تولید و روانه بازار شد. قسمت نر و ماده از طریق یک بست گالوانیزه بسیار محکم در کنار یکدیگر چفت می‌شوند. بست فلزی در برابر ضربه و فشار مقاوم می‌باشد. جهت جلوگیری از نشت آب بین اتصال نر و ماده، واشر پکینگ قرار می‌گیرد. این لوله‌ها در قطرهای 2 تا 6 اینچ، به طول 6، 9 و 12 متر و حداکثر فشار 4 تا 10 بار تولید می‌گردد.

بست نیوفیت (کوپلینگی)

مزایا استفاده از لوله کوپلینگی:

• امکان تجهیز کردن یک قطعه زمین و انتقال به سایر قطعات
• نصب آسان بدون نیاز به جوش و نیروی متخصص
• امکان اتصال آبپاش‌های متفاوت با توجه به نیاز کشاورز
• انبارش آسان به علت شاخه‌ای بودن لوله‌ها و در نتیجه عمر طولانی
• مناسب برای زمین‌های کوچک و استیجاری
• امکان استفاده از ماشین آلات کشاورزی پس از جمع‌آوری لوله‌ها
• وزن کمتر نسبت به لوله‌های آلومینیومی
• مقاوم در برابر فرسایش و خوردگی
• دارای ارزش اسقاط

انواع لوله کوپلینگی پلی‌اتیلن:

انواع لوله‌های کوپلینگی از نظر قطر، طول و حداکثر فشار کاری با یکدیگر متفاوت می‌باشند.

قطر لوله‌های تولیدی با اتصالات کوپلینگی معمولا 50، 63، 75، 90، 110، 125 و 160 میلی‌متر می‌باشد. بهتر است برای استفاده از لوله کوپلینگی در آبیاری بارانی از قطر 63 و یا 75 میلی‌متر استفاده گردد. استفاده از لوله 90 در خط اصلی سیستم آبیاری قطره‌ای مناسب می‌باشد. سایزهای بزرگ‌تر در برای خطوط انتقال و یا لوله اصلی استفاده می‌شود.

لوله کوپلینگی به طول 3، 6 و 12 متر تولید می‌شود. استفاده از لوله 6 متر به علت سهولت در جابه‌جایی و انبارش، بیشتر مورد استقبال خریداران قرار می‌گیرد. برای استفاده از لوله کوپلینگی در سیستم آبیاری بارانی، فاصله آبپاش‌ها و حداکثر شعاع پاشش، در انتخاب طول لوله مناسب تاثیر دارد. طول لوله باید ضریب متناسبی از فاصله آبپاش‌ها باشد. استفاده از لوله به طول 6 و یا 12 متر، در آرایش 12*12 آبپاش‌ها مناسب می‌باشد. برای آرایش 15*15 یا 15*12 از لوله‌های 3 و 6 متر می‌توان استفاده نمود. اگر آرایش آبپاش‎ها به صورت 18*18 باشد، از لوله 6، 12 و یا ترکیبی از هر دو می‌توان استفاده نمود.

حداکثر فشار کاری لوله‌های نیوفیت 4، 5 و 6 بار می‌باشد. هر چه میزان فشار قابل تحمل کمتر باشد، لوله سبک‌تر و ارزان‌تر می‌باشد. در سیستم آبیاری بارانی، از لوله‌های 5 بار استفاده می‌شود.

نحوه انشعاب لوله کوپلینگی از لوله پلی‌اتیلن:

• کمربند هم سایز با لوله اصلی
• مغزی هم سایز ناف کمربند
• شیر توپی جهت کنترل میزان جریان بال آبیاری
• نصب سر پمپی بر روی شیر توپی
• اتصال لوله کوپلینگی بعد از سرپمپی
• نصب زانو کوپلینگی جهت تغییر مسیر لوله

*در صورت انشعاب کوپلینگی 75 از لوله اصلی 63، بعد از کمربند شیر کشویی پلیمری یکسر نر یکسر رابط قرار می‌گیرد. در این صورت بعد از شیر کشویی قطعه سرخط کوپلینگی نصب می‌شود.

*توجه داشته باشید، برای انشعاب از لوله کوپلینگی می‌توان از  سه راه کوپلینگی استفاده نمود.

اتصالات آبیاری بارانی کوپلینگی:

• لوله کوپلینگی
• رایزر
• پایه آبپاش (آبوت)
• شیر زیر آبپاش
• آبپاش پلیمری (تمام دور، تنظیمی)

*توجه داشته باشید فشار پای آبپاش فلزی باید بیشتر از 4 بار باشد تا آبپاش عملکرد مطلوبی داشته باشد. از این رو نمی‌توان از آبپاش فلزی در لوله‌های کوپلینگی استفاده نمود.

• کور کن نیوفیت

اتصالات نیوفیت در سیستم بارانی

نکات اجرا سیستم بارانی کوپلینگی :

نصب و جایگذاری خط لوله اصلی

انشعاب گیری از خطوط اصلی به فواصل 12، 15 و یا 18 متر

قرار دادن لوله کوپلینگی به عنوان بال آبیاری به طول حداکثر 132 متر برای لوله 63، 165 متر برای لوله 75

انتخاب و نصب آبپاش پلیمری مناسب به فاصله 12، 15 و یا 18 متر بر روی بال آبیاری

انتخاب پمپ مناسب با توجه به فشار مورد نیاز در انتها سیستم آبیاری

انواع سیستم آبیاری بارانی با لوله کوپلینگی:

1. سیستم بارانی روکار ثابت:

در سیستم آبیاری بارانی روکار ثابت، تمام اجزا مانند پمپ، لوله و اتصالات در طول سال ثابت و در یک مکان مستقر می‌باشند. این سیستم برای محصولات چند ساله مناسب می‌باشد. لوله‌های کوپلینگی برای کل زمین خریداری و نصب می‌شوند. به علت هزینه‌های بالا معمولا کنترل سیستم بارانی روکار ثابت، به صورت خودکار انجام می‌شود تا برای آبیاری نیازی به نیرو انسانی نباشد.

2. سیستم بارانی بال متحرک:

در این سیستم موقعیت بال آبیاری (لترال) تغییر می‌کند. بر روی لوله اصلی انشعاب‌هایی با فواصل یکسان (با توجه به آرایش آبپاش‌ها می‌تواند 18-12 متر باشد) باید در نظر گرفت. پس از آبیاری هر قطعه، با بستن شیر و کم شدن فشار داخل لوله، آب درون لوله کوپلینگی از محل اتصالات تخلیه می‌شود. سپس لوله لترال برای آبیاری قطعه دیگر زمین، به موقعیت بعدی منتقل و به انشعاب آبگیر نصب می‌شود. این فرایند آنقدر تکرار می‌شود تا لوله لترال پس از آبیاری کل زمین به موقعیت ابتدایی خود بازگردد. این روش برای زمین‌های استیجاری بسیار مناسب است و نیاز به سرمایه گذاری ثابت ندارد. همچنین باید هزینه نیرو انسانی برای جابه‌جا کردن بال آبیاری را نیز در نظر گرفت.

انواع آرایش سیستم بارانی بال متحرک:

1. استفاده از یک خط لوله بال آبیاری

در این روش لوله اصلی وسط زمین و به صورت طولی قرار می‌گیرد. بال آبیاری حول لوله اصلی تغییر موقعیت می‌دهد. در انتها دوره آبیاری، بال آبیاری به موقعیت ابتدایی برمی‌گردد.

2. استفاده از دو خط لوله بال آبیاری

در این روش از دو خط لوله کوپلینگی به عنوان بال آبیاری استفاده می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد اختلاف فشار زیاد، یکی از خطوط به ابتدا و دیگری به انتها لوله اصلی متصل می‌شود. دو خط لوله خلاف جهت یکدیگر حرکت می‌کنند. در انتها دور آبیاری، دو خط به یکدیگر می‌رسند.

3. قرارگیری خط اصلی در حاشیه زمین

در این روش لوله اصلی در حاشیه زمین قرار دارد. بال آبیاری از انتها به سمت ابتدا لوله اصلی تغییر موقعیت می‌دهد. در زمین‌هایی که عرض زیاد دارند به علت زیاد شدن طول بال آبیاری استفاده از این آرایش توصیه نمی‌شود. در صورت استفاده از دو خط لوله کوپلینگی به عنوان بال آبیاری، حرکت لوله‌ها خلاف جهت یکدیگر انجام می‍گردد.

محاسبه طول لوله کوپلینگی به عنوان بال آبیاری:

در آبیاری بارانی از لوله‌های 63 و یا 75 استفاده می‌شود. برای محاسبه طول لوله ابتدا باید تعداد آبپاش محاسبه شود. جریان عبوری از آبپاش پلیمری معادل 0.5 لیتر در ثانیه می‌باشد. بنابراین بر روی لوله 63، می‌توان 11 آبپاش نصب نمود. در صورت استفاده از لوله 75، 15 آبپاش قابل نصب می‌باشد. یا می‌توان از لوله‌ها به صورت تلسکوپی استفاده نمود. به عنوان مثال برای 11 آبپاش از لوله 63 و برای 4 آبپاش دیگر از لوله 75 استفاده نمود. بدین صورت حداکثر طول لوله از حاصل ضرب فاصله آبپاش‌ها در تعداد آبپاش‌ها محاسبه می‌شود. حداکثر طول مجاز لوله 63، 132 متر و حداکثر طول لوله 75، 180 متر می‌باشد.

نکات خرید لوله کوپلینگی:

• لوله پلی اتیلن دارای مهر حک شده استاندارد و مشخصات باشد
• توجه به جنس قلاب‌های کوپلینگی، قلاب‌های فلزی استحکام بیشتری دارند
• بهتر است جنس لوله PE100 با فشار کاری 5 بار باشد
• قلاب‌های کوپلینگی بهتر است ساخت کشور ترکیه باشند