شیر کشویی چدنی
شیر کشویی چدنی از انواع شیرآلات صنعتی می‌باشد. چدن استفاده شده در تولید این محصول از آلیاژهای مقاوم آهن می‌باشد. از شیر کشویی برای قطع و وصل کردن جریان سیالات استفاده می‌شود. به هنگام باز کردن شیر، زبانه کشویی به سمت بالا حرکت می‌کند و بدنه شیر مانند قسمتی از لوله عمل می‌کند. زمانی که شیر کشویی بسته می‌شود، زبانه شیر پایین است و محل عبور جریان را مسدود می‌کند.
کاربرد شیر کشویی چدنی:
آب و فاضلاب:
در خطوط انتقال و توزیع آب شهری و یا خطوط انتقال فاضلاب شهری و صنعتی برای کنترل جریان مورد استفاده می‌باشد. هنگام تعمیر و نگهداری شبکه‌های آبرسانی از این نوع شیرآلات برای قطع جریان استفاده می‌شود. علاوه بر آن کنترل جریان ورودی در تصفیه‌خانه‌ها از طریق شیرآلات کشویی انجام می‌شود.
خطوط نفت و گاز:
به علت مقاومت زیاد شیرآلات کشویی چدنی در برابر فرسایش و خوردگی، استفاده از آن برای کنترل جریان در خطوط انتقال نفت خام، فراورده‌های نفتی، گاز طبیعی، فراورده‌های گازی و سایر سیالات هیدروکربنی رایج می‌باشد. علاوه بر خطوط انتقال، در ایستگاه‌‌های تقویت فشار گاز، واحدهای تقطیر، واحدهای پتروشیمی و مخازن ذخیره‌سازی نفت و گاز نیز با توجه به ابعاد و ظرفیت از شیرآلات کشویی چدنی استفاده می‌شود.
نیروگاه:
برای کنترل جریان آب در سیستم‌های خنک‌کننده، آتش نشانی و آب شیرین‌کن و همچنین کنترل جریان بخار در توربین‌ها و سیستم‌های کنترل بخار نیروگاه‌ها از شیر کشویی چدنی استفاده می‌شود. علاوه بر کاربرد‌های فوق می‌توان به کنترل جریان سوخت در سیستم سوخت‌رسانی، کنترل پساب در سیستم دفع و تخلیه پساب و کنترل هوا در سیستم‌های تهویه نیز اشاره نمود.
صنایع معدنی:
به علت مقاومت و طول عمر زیاد این دسته از شیرآلات، به منظور کنترل جریان مواد معدنی در فرایندهای مربوط به استخراج و فراوری، تخلیه مخازن و سیلوهای ذخیره‌سازی، کنترل جریان آب و فاضلاب و کنترل جریان گاز و هوا در سیستم تصفیه هوا در صنایع معدنی می‌توان از شیرآلات کشویی چدنی استفاده نمود.
صنایع شیمیایی:
به دلیل ویژگی مقاومت در برابر خوردگی و قابل اطمینان بودن شیر کشویی چدنی، استفاده از آن در کنترل و تنظیم جریان سیالات شیمیایی و مواد خطرناک، تخلیه راکتورهای شیمیایی و همچنین در سیستم‌های آب و فاضلاب و تهویه صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
ساختمان سازی:
این شیرآلات به علت مقاومت بالا، هزینه مناسب، و طول عمر زیاد گزینه مناسبی برای استفاده کنترل جریان آب و هوا در تاسیسات ساختمانی مانند سیستم گرمایش، سیستم تهویه مطبوع، آبیاری فضای سبز و زهکشی ساختمان می‌باشد.
کشاورزی:
برای خطوط انتقال آب و سیستم‌های آبیاری و زهکشی کشاورزی، درصورت فشار بالا،برای کنترل و قطع و وصل کردن جریان آب از شیرآلات کشویی به جای شیرآلات توپی استفاده می‌شود.
انواع شیر کشویی از نظر زبانه:
- زبانه لاستیکی: زبانه این مدل پلاستیکی و انعطاف‌پذیر می‌باشد. انعطاف زبانه شیر موجب بهبود آب‌بندی و جلوگیری از نشت آب می‌گردد. به علت استفاده از زبانه لاستیکی برای سیالات با دما بالا قابل استفاده نمی‌باشد. نسبت به زبانه فلزی طول عمر کمتری دارد و در صورت آسیب دیدن، امکان تعویض قطعه پلاستیکی وجود دارد.
- زبانه فلزی: در ساخت زبانه این دسته از فلزات محکم مانند چدن و یا استیل استفاده می‌شود. شیرآلات با زبانه فلزی امکان کنترل جریان سیالات در دمای بالا را نیز دارند. نسبت به زبانه لاستیکی عمر بیشتری دارد. باید توجه کنید که در تماس با سیالات خورنده، امکان فرسایش زبانه وجود دارد.
مزایا شیر کشویی چدنی:
- طراحی بهینه شیر جهت باز و بسته کردن آن
- عدم ایجاد افت فشار به علت نبود مانع در مقابل جریان هنگام باز بودن شیر
- قابلیت کنترل جریان از دو طرف
- مناسب برای استفاده در دما و فشار بالا
معایب شیر کشویی چدنی:
- مانند شیر سوزنی و شیر پروانه‌ای قابلیت کنترل دقیق جریان را ندارد
- در صورت باز و بسته شدن ناگهانی شیر احتمال ضربه قوچ افزایش می‌یابد
- به هنگام نیمه باز بودن شیر، صدا و لرزش ایجاد می‌شود
- دشوار بودن تعمیراتی مانند تراش و سمباده به علت دسترسی دشوار به قطعات
اجزا شیر کشویی چدنی
بدنه:
بدنه شیر معمولا از جنس چدن تولید می‌شود که محل عبور سیال می‌باشد. سایر اجزا شیر کشویی بر روی بدنه اصلی نصب می‌شوند.
درپوش:
درپوش چدنی، اتصال بین دسته و بدنه می‌باشد و از اجزا داخلی شیر محافظت می‌کند
سوپاپ:
دریچه و یا زبانه متحرک شیر کشویی که از جنس چدن می‌باشد. با چرخش دسته شیر، زبانه به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند.
دسته:
این قطعه در بالای شیر برای کنترل جریان نصب می‌شود. با چرخاندن دسته در جهت عقربه‌های ساعت، زبانه پایین می‌آید و محل عبور جریان مسدود می‌گردد.
واشرهای آب‌بندی:
واشرهای پلاستیکی که در محل اتصالات نصب می‌شوند. به هنگام عبور جریان و افزایش فشار در محل اتصالات، واشرها منبسط می‌شوند از نشت آب جلوگیری می‌کنند.
شرکت‌های ایرانی تولید کننده شیر کشویی چدنی:
- هیو
- شیرود
- فاراب
- میراب
- فیتاب
- وگ ایران بی همتا
- سام
